Zamknięcie przetoki, połączenia ustno-zatokowego

Połączenie ustno-zatokowe to powikłanie zdarzające się najczęściej w przypadku usuwania zębów górnych trzonowych i przedtrzonowych. Występuje w sytuacji, gdy wierzchołki korzeni oddzielone są od zatoki szczękowej znikomą warstwą tkanki kostnej lub wyłącznie śluzówką.

Tylko niewielki procent ogólnie występujących przypadków tego powikłania nie ulega wyleczeniu samoistniemu, niemniej jednak bardzo ważne jest, by przed usunięciem zęba, zwrócić baczniejszą uwagę na odległość zatoki szczękowej od wierzchołków korzeni oraz szerokość rozstawienia korzeni. Bywa też tak, że ściana zatoki szczękowej ulega zniszczeniu w wyniku przewlekłego zapalenia ozębnej, zapalenia kości albo przewlekłego ropnego zapalenia zatoki szczękowej.

Jeżeli natomiast wokół korzeni obserwuje się zmiany okołowierzchołkowe i niezbędne jest łyżeczkowanie zębodołu, wowczas bardzo często dochodzi właśnie do otwarcia zatoki, którego objawami są:

  • dodatnia próba Valsalvy,
  • wydobywanie się przez nos płynów podczas płukania jamy ustnej,
  • możliwość wprowadzenia sondy chirurgicznej lub łyżeczki zębodołowej do zatoki szczękowej.

Powikłanie w postaci otwarcia zatoki podczas ekstrakcji trzonowców w szczęce występuje w 3-4% przypadków, przy czym częściej dotyczy mężczyzn (5,2%) niż kobiet (3%). Kiedy otwór łączący zdrową zatokę szczękową z długim oraz wąskim zębodołem jest mały, nie zawsze wymaga to ingerencji chirurgicznej.

Jeśli  doszło jednak do powstania szerokiego otworu łączącego zatokę szczękową z jamą ustną poprzez krótki oraz szeroki zębodół, należy uznać, iż do samoistnego wyleczenia nie dojdzie. Takie połączenie należy zamknąć płatem śluzówkowo-okostnowy z zaszyciem zębodołu. W przypadkach, gdy z połączenia ustno-zatokowego wydobywa się ropa lub płyn, należy takiego pacjenta pokierować do laryngologa lub chirurga szczękowo-twarzowego w celu operacyjnego oczyszczenia zatoki.

Przyczynami otwarcia zatoki szczękowej mogą być:

  1. Usuwanie korzeni zębów
  2. Zabiegi resekcji wierzchołków
  3. Usuwanie zębów górnych trzonowych lub przedtrzonowych, gdy:
    • zachyłek zębodołowy zatoki jest nisko schodzący,
    • zęby mają szeroko rozstawione korzenie,
    • nastąpiły zmiany chorobowe w postaci: zapalenia zatok, zmian okołowierzchołkowych, guza, czy też torbieli,
    • technika posługiwania się narzędziami stomatologicznymi była wadliwa,
    • doszło do złamania guza szczęki lub szczęk,
    • występują duże zaniki kości, u pacjentów noszących protezy zębowe.